KATALOG: GINĄCE ZAWODY – WYSTAWA STAŁA w Centrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej w Mniszkach
Wystawę w Mniszkach uzupełniliśmy także ekspozycją przypominającą pracę praczki.
Praczki piorące zawodowo w wielkich pralniach – często ponad siły używać musiały aż do I poł. XX wieku bardzo prymitywnych jeszcze sprzętów. Podobnie było w gospodarstwach domowych, gdzie pranie stanowiło równie ciężkie zajęcie – dla całej rodziny. Dziś pracę tę wyeliminowały urządzenia elektryczne. Sposoby prania i czynności przy nim wykonywane poznać możemy, choć w części, dzięki sprzętom u nas prezentowanym.
Są to m. in.:
– kijanka drewniana, służąca do „bicia”, uderzania namoczonej w rzece, jeziorze odzieży lub bielizny (okres międzywojenny);
– balie drewniane, pozwalające na pranie już na terenie podwórza lub domu, do których można było wlać gorącą wodę (lata 40. i 50. XX w.);
– nosidła drewniane pomagające w noszeniu wiader z wodą (lata 50. XX w.);
– tarki do prania: blaszane z w drewnianej obudowie, blaszane bez obudowy, a także tarki szklane, tarka porcelanowa i marmurowa – przeznaczone do prania delikatnych rzeczy (lata 20. i 30. XX wieku, z okolic Stęszewa).
– dzwon, czyli urządzenie w kształcie dzwonu z drewnianym, długim trzonkiem, służyło do prania lub płukania poprzez ugniatanie i wypłukiwanie brudu z tkanin.
Ruchome dno dzwonu zaopatrzone jest w otwory przepuszczające wodę i powietrze, urządzenia takie pojawiły się na przełomie XIX i XX wieku, eksponowane w Mniszkach pochodzi z okresu międzywojennego z gm. Międzychód.
Inne urządzenia służące do prania, wyeksponowane w Mniszkach to:
– pralka drewniana w kształcie półokrągłego zbiornika, do którego wkładało się praną odzież i półokrągłej drewnianej tarki z trzonkiem, osadzonej na osi (okolice Stęszewa, okres międzywojenny);
– drewniana pralka w kształcie balii z pokrywą, uzupełnioną drewnianym wirnikiem poruszanym za pomocą uchwytu – rączki, wyprodukowana przez firmę Miele, okres międzywojenny;
– pralka blaszana ręczna, poruszana korbą, składająca się z blaszanego bębna, do którego wkładało się prane rzeczy, umieszczonego na osi w kotle z kranikiem do wylewania wody (lata 40. i 50. XX w., gmina Międzychód);
– pralka elektryczna wirnikowa „Frania”, prod. polskiej (lata 60. XX w., gmina Międzychód).
Wyposażenie naszej pralni tworzą też:
– magiel ręczny drewniany, skrzyniowy; magiel ten zbudowany jest z dwóch skrzyni – górnej dociskającej maglowaną bieliznę wypełnionej kamieniami i dolnej z poręczami podtrzymującymi (lata 30. XX w. gm. Międzychód);
– magiel ręczny mechaniczny; magiel ten poruszany korbą i kołem zamachowym wyprodukowany został w Seiler’s Maschinen Fabrik, Liegnitz, (lata 30. i 40. XX w., przywieziony na wystawę z m. Międzychód);
– zestaw żelazek: na węgiel, na duszę, elektrycznych, (lata 20., 30. i 50. XX w.).
Dodatkowo znaleźć tu możemy: klamerki drewniane, linki do wieszania bielizny, tyczkę do podtrzymywania linek z wypraną bielizną oraz makatki wyszywane, z okresu międzywojennego, z czerwonymi obszyciami wykonane przez Czesławę i Helenę Tomaszewską, Poznań.
Wszystkie pozostałe przedmioty na wystawie pochodzą z gm. Międzychód.