KATALOG: GINĄCE ZAWODY – WYSTAWA STAŁA w Centrum Edukacji Regionalnej i Przyrodniczej w Mniszkach
Szewstwo, rzemiosło zajmujące się wyrobem i naprawą obuwia, kiedyś bardzo popularne, dziś prawie zupełnie zanika, a od końca XIX wieku stopniowo wypierane jest przez masową produkcję w fabrykach. Obecnie, nieliczne zakłady szewskie zajmują się tylko drobnymi naprawami, wyjątkami są warsztaty nadal szyjące buty – na zamówienie dla konkretnych klientów.
Warsztaty szewskie w małych miasteczkach lub na wsiach zazwyczaj zlokalizowane były w małych oddzielnych pomieszczeniach, w mieszkaniu, domu szewca, a czasami nawet w kuchni. Wyposażenie warsztatu szewskiego znajdujące się na wystawie w Mniszkach, w większej części pochodzi z Międzychodu, z zakładu pana Linkiewicza, który zakończył swą działalność na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku.
Na wystawie prezentujemy m.in.:
– zestaw butów skórzanych: męskich, damskich i dziecięcych (jako przykład produkcji na sprzedaż i butów szytych na miarę);
– niski stół z półkami do pracy i drobnych narzędzi;
– niski stołek szewski z siedziskiem wyplecionym z parcianych pasów lub obitym skórą, na zdjęciu – przed niskim stołem,
– ułożone na stole drobne narzędzia, m.in. szydła – ostre szpile z drewnianą rękojeścią, wśród nich proste – do wykonywania otworów do wbijania szpilek i zakrzywione do szwów),
– młotek szewski, charakteryzuje się z jednej strony okrągłym, płaskim stalowym łebkiem, z drugiej płaskim szpicem do wyjmowania gwoździ,
– dratwa – mocna, trudna do zerwania nić szewska produkowana z włókien lnianych lub konopnych,
– wosk (w postaci świec z wosku pszczelego służący do smarowania dratwy),
– osełki do ostrzenia noży i innych narzędzi,
– trójnogi, drajfusy czyli żelazne formy w kształcie stóp różnej wielkości połączone ze sobą, przeznaczone do nakładania obrabianego obuwia,
– kopyta szewskie drewniane, służące do szycia, formowania kształtu i montowania butów, dopasowywane do stopy klienta.
W warsztacie umieszczono także maszyny szewskie – podobne kształtem do krawieckich, jednak o większych rozmiarach, w tym maszynę o wydłużonym ramieniu – do zszywania cholewek. Na osobnym stoliku umieszczono prasę szewską (do ściskania przyklejanych do wierzchu zelówek), z Poznania, z dawnego warsztatu specjalizującego się w szyciu butów.
Wszystkie zgromadzone w warsztacie szewskim przedmioty pochodzą z zakładu pana Linkiewicza z Międzychodu (stół, stołek, buty skórzane, część drewnianych kopyt, drobne narzędzia, szydło, młotek, maszyna do szycia) oraz z m. Kamionna w Gminie Międzychód (kopyta drewniane – z dawnego zakładu szewskiego pana Antoniego Cymanka).
